Περιβαλλοντική Επιδημιολογία

Διδάσκοντες

Κ. Κατσουγιάννη

Ε. Σαμόλη

Κ. Δημακοπούλου

 

Σκοπός του μαθήματος

Το μάθημα αυτό είναι διαρθρωμένο σε  τρεις ενότητες: η πρώτη είναι γενική και  δίνει το πλαίσιο της έρευνας στην Επιδημιολογία Περιβάλλοντος, η δέυτερη και η τρίτη εστιάζουν σε δυο μεθοδολογίες που είναι σημαντικές για την ανάλυση των σχετικών ερευνών και έχουν ξεχωριστό βιο-στατιστικό ενδιαφέρον: τη χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών και την ανάλυση χρονοσειρών.

Α. Πλαίσιο, σχεδιασμός έρευνας, σημαντικά θέματα στην περιβαλλοντική επισημιολογία με έμφαση στα σύγχρονα προβλήματα, επιβάρυνση του πληθυσμού από περιβαλλοντικές εκθέσεις.

Σκοπός: Να γνωρίσουν οι φοιτητές το ειδικό περιεχόμενο και τις αναλυτικές ανάγκες της έρευνας για τις επιδράσεις μακρο-περιβαλλοντικών παραγόντων στην υγεία.

Εκπαιδευτικοί στόχοι: Μετά το πέρας αυτής της ενότητας οι φοιτητές θα γνωρίζουν πώς σχεδιάζεται και πραγματοποιείται μια έρευνα για τις επιδράσεις περιβαλλοντικών παραγόντων (όπως η έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση ή το θόρυβο, η κλιματική αλλαγή) στην υγεία και πώς εκτιμάται η συνολική επιβάρυνση του πληθυσμού από αυτές τις εκθέσεις. Θα γνωρίζουν επίσης τους σημαντικότερους σταθμούς αυτής της έρευνας στο παρελθόν και τα τρέχοντα σχετικά προβλήματα που απασχολούν σήμερα την ερευνητική κοινότητα και τους υπέυθυνους για την περιβαλλοντική πολιτική.

Περιεχόμενο: Η ενότητα αυτή εκτείνεται σε 12 διδακτικές ώρες, που περιλαμβάνουν διαλέξεις, διάβασμα από τους φοιτητές και συζήτηση στην τάξη συγκεκριμένων εργασιών, και εργασία σε μικρές ομάδες φοιτητών που περιλαμβάνει σχεδιασμό έρευνας για συγκεκριμένο πρόβλημα και παρουσίαση στην τάξη.

Β. Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών

Σκοπός: Εισαγωγικό μάθημα στα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (ΓΣΠ – Geographical Information Systems, GIS) και στις τεχνικές εξομάλυνσης σε 2 διαστάσεις. Σκοπός είναι ο φοιτητής/τρια να κατανοήσει τις βασικές έννοιες γύρω από την ανάλυση δεδομένων στην περιβαλλοντική επιδημιολογία με χρήση ΓΣΠ.

Εκπαιδευτικοί στόχοι: Μετά το τέλος της ενότητας αυτής ο φοιτητής/τρια θα έχει αποκτήσει γνώση γύρω από τον τρόπο εισαγωγής, επεξεργασίας, ανάλυσης και απεικόνισης των γεωχωρικών δεδομένων και της διασύνδεσής τους με περιγραφικές πληροφορίες για την ανάπτυξη στατιστικών μοντέλων χρήσης γης.

Περιεχόμενο: Η ενότητα αυτή καλύπτει 12 διδακτικές ώρες: 6 ώρες θεωρία που περιλαμβάνουν την εισαγωγή στα  ΓΣΠ, στα χωρικά δεδομένα και στις τεχνικές εξομάλυνσης σε δύο διαστάσεις για την ανάπτυξη μοντέλων χρήσης γης και 6 ώρες πρακτικών ασκήσεων που εκτελούν οι φοιτητές σε πραγματικά δεδομένα στην πλατφόρμα ArcGIS 10.1 της ESRI (διαχείριση βάσεων δεδομένων, εισαγωγή και επεξεργασία χωρικών δεδομένων διανυσματικής και ψηφιδωτής δομής, θεματικές βαθμίδες, διαδικασίες χωρικής ανάλυσης π.χ. μετρήσεις, αποστάσεις, επιφάνειες, ζώνες επιρροής, ζώνες επικάλυψης, εξαγωγή δεδομένων και χαρτογράφηση).

Γ. Ανάλυση επιδημιολογικών χρονοσειρών

Σκοπός: Eισαγωγή στην ανάλυση επιδημιολογικών χρονοσειρών (time-series analysis) με πρακτική εξάσκηση στο στατιστικό πακέτο R. Κεντρικός σκοπός του αυτής της ενότητας του μαθήματος είναι η εξοικίωση με την εφαρμογή μοντέλων Poisson για την ανάλυση επιδημιολογικών χρονοσειρών με εφαρμογή στην περιβαλλοντική επιδημιολογία.

Εκπαιδευτικοί στόχοι: Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα πρέπει να γνωρίζουν:

α) μεθόδους ανάλυσης επιδημιολογικών χρονοσειρών

β) την εφαρμογή μοντέλων Poisson για την ανάλυση επιδημιολογικών χρονοσειρών

γ) εφαρμογή διαφόρων μεθόδων με χρήση συναρτήσεων πολυωνυμικής ή άλλης μορφής για τον έλεγχο πιθανών συγχυτικών παραγόντων σε δεδομένα επιδημιολογικών χρονοσειρών

δ) μεθόδους διερεύνησης σχέσης δοσολογικής απόκρισης και χρονοϋστέρησης στην εμφάνιση του δείκτη υγείας υπό μελέτη

Περιεχόμενο

  1. Εισαγωγή στις χρονοσειρές και στην έννοια της αυτοσυσχέτισης
  2. Επιδημιολογικά μοντέλα Poisson
  3. Συναρτήσεις (παραμετρικές και μη) για τον έλεγχο συγχυτικών παραγόντων
  4. Μέθοδοι επιλογής βέλτιστου μοντέλου
  5. Μέθοδοι μελέτης χρονοϋστέρησης
  6. Μέθοδοι διερεύνησης σχέσης δοσολογικής απόκρισης

Μέθοδοι διδασκαλίας

Το περιεχόμενο αυτής της ενότητας του μαθήματος καλύπτεται μέσα από 6 ώρες θεωρητική διδασκαλία και 6 ώρες πρακτική άσκηση σε υπολογιστές με τη χρήση του στατιστικού προγράμματος R

Μέθοδος αξιολόγησης

Η αξιολόγηση του φοιτητή γίνεται  από την απόδοση σε γραπτές εξετάσεις (περίπου 20% αφορά το σχεδιασμό έρευνας, 30% τα γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών και 30 % την ανάλυσης χρονοσειρών) και 20% από τη βαθμολόγηση της εργασίας της ενότητας Α.